ਨਾਵਲ ਦੀ ਰੂਹ ਸੋਹਣ ਕਾਦਰੀ ਦੀ ਕਲਾਕਿਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਵੇਂ ਉਦੈ ਹੋਈ

 ਸਰਵਰਕ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ  

ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਸਰਵਰਕ ਬਣਾਉਣਾ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਭਾਵੇਂ ਸੌਖਾ ਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਹ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਨਾਵਲ ਜਾਂ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਰੂਹ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਰਵਰਕ ਸਿਰਜਕ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੀ ਸਮਾਧੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ। ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਕੁਝ ਪੁੱਛੇ ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲੱਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਖੁਦ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤ ਸਾਧਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਜਦੋਂ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਰਵਰਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆਂ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸਾਧਨਾ ਦੀ ਹੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਝਲਕ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਠਕ ਕਿਤਾਬ ਰਾਹੀਂ ਲੇਖਕ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਿਨਾ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਬਿਨਾ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤਿਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਵਰਕ ਸਿਰਜਕ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪਾਠਕ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਰਾਬਤਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਣਦਿਸਦਾ ਪੁਲ। ਸਹਿਜ  ਆਸਾਂ ਮਨਮੋਹਨ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਆਈ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਰਵਰਕ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ ਕਲਾਕਾਰ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਨੇ ਜੋ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਉਹ ਡੂੰਘੀ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਉਸ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਿਸੇ ਅਲੌਕਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਅਨਮੋਲ ਹਨ। ਲਓ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ। ਕਿੰਝ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਰੂਹ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਕਿੰਝ ਬਣਦਾ ਹੈ ਸਰਵਰਕ। --ਕਾਰਤਿਕਾ ਸਿੰਘ 

“ਸਹਿਜ ਗੁਫਾ ਮਹਿ ਆਸਣ” 

ਮਨਮੋਹਨ ਰਚਿਤ ਭਰਥਰੀ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ‘ਚ ਨਵੀਂ ਲੀਹ

ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਸਰਵਰਕ ਬਣਾਏ ਨੇ, ਇਸ ਵਾਰ ਉਸਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਵਲ 'ਸਹਿਜ ਗੁਫਾ ਮਹਿ ਅਸਣੁ' ਦਾ ਸਰਵਰਕ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ ਕਈ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿ ਗਈ ਤੇ ਅੰਤ ਨਾਵਲ ਦੀ ਰੂਹ ਸੋਹਣ ਕਾਦਰੀ ਦੀ ਇਸ ਕਲਾਕਿਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਉਦੈ ਹੋਈ ਤੇ ਕਵਰ ਬਣ ਗਿਆ।

ਨਾਵਲ ਪੱੜਦਿਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੱਖ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦੇ ਰਹੇ। ਜਿਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਮਨਮੋਹਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਓਸ ਸਮੇ ਚ’ ਲੈ-ਜਾਣ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਵਾਹਕ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਚਾਸ਼ਣੀ ਕੀਲਣਹਾਰੀ ਹੈ।

ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਿਲਕ ਰੂਟ ਦਾ ਬਾਰੀਕ ਤੇ ਸਿਲਕੀ ਵਰਨਣ ਮੈਨੂੰ ਪਾਮੁਕ ਦੇ ਨਾਵਲ “ਦ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਆਫ਼ ਇਨੋਸੈਂਸ” ਦੇ ਉਂਨਾਂ ਚਾਲੀ ਉੱਤਮ ਸਫ਼ਿਆਂ ਚ' ਲੈ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸੈਰੇਮਿਕ ਦੇ ਬੁੰਦੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਉਸ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦੀ ਗਹਿਰੀ ਹਿਸਟਰੀ ਲਿਖ ਜਾਂਦਾ।

ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ਭੂਮੀ, ਧਰਮ, ਸ਼ਾਸਤਰ, ਵੇਦ' ਯੋਗ, ਹੱਠ-ਯੋਗ, ਜਪ-ਤਪ-ਯੋਗ, ਨੀਤੀ,ਕਾਮ,ਮੋਕਸ਼, ਵੈਭਵ, ਪਤੰਜਲੀ’ ਅਸ਼ਟਾਂਗ ਯੋਗ,ਨਾਰੀ ਮਨ, ਨਾਂਥ, ਵੈਰਾਗ,ਸੱਤਾ,ਸੌਂਦਰਯ , ਸੰਗੀਤ, ਗੋਰਖ ਨਾਥ, ਕੁਦਰਤ, ਦੇਵ ਬਿਰਤੀ, ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀ, ਸੰਤ ਬਿਰਤੀ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਕਾਵਿ ਬਾਰੇ ਗਹਿਰੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਛੂੰਹਦਾ ਕਮਾਲ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਮਨਮੋਹਨ ਦੇ ਗਹਿਨ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਲੰਬੀ ਸਾਧਨਾ ਚੋ’ ਪਰਗਟਿਆ ਹੈ। ਅਖੀਰਲੇ ਤਿਨ ਚੈਪਟਰ ਭਰਥਰੀ ਦੇ ਕਾਵਿ ਬਾਰੇ ਕਾਲੀ ਦਾਸ, ਵੁਰੁਚਿ, ਭਵਭੂਤੀ, ਭਾਰਵ ਆਦਿ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ਗੋਸ਼ਟਿ ਰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਪੜਦਿਆਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਭਰਥਰੀ ਤੇ ਮਨਮੋਹਨ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।

ਭਰਥਰੀ ਹਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਕੇ ਲਿਖਿਆ ਨਾਵਲ ਡਾ ਮਨਮੋਹਨ ਦੇ ਸਿਦਕ-ਸਾਧਨਾ-ਗਿਆਨ ਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਿਰਜਣ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਦੇ ਤਰਕਸ਼ ਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਐਸਾ ਤੀਰ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰਾ ਪੰਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਿਲ ਕਰੇਗਾ।

ਮਨਮੋਹਨ ਨੂੰ ਇਸ ਮਹਾਨ ਕਿਰਤ ਲਈ ਵਧਾਈ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਛਪਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਹਰ ਸੁਹਿਰਦ ਲੇਖਕ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਪੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।

ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ

11 08 2021                              ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ 12 ਅਗਸਤ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਤੀਂ 10:05 ਵਜੇ 

ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੁਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਹੋਰ ਲਿਖਤ ਪੜ੍ਹੋ ਇਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ 

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਡਾ. ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਪੰਧੇਰ 

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਬੰਧਤ ਖਬਰਾਂ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜੀ 

ਡਾ. ਲਖਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਬਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਐਕਡਮੀ ਦੇ ਬਿਨਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ