ਕਿਸ ਕਿਸ ਦੇ ਹੱਥ ਹੈ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਰਿਮੋਟ ਕੰਟਰੋਲ?
ਲੁਧਿਆਣਾ: 22 ਫਰਵਰੀ 2024: (ਮੀਡੀਆ ਲਿੰਕ//ਸਾਹਿਤ ਸਕਰੀਨ ਡੈਸਕ)::
ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਸਟੇਜ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਕਦੇ ਕਲਾਸ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਕਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਸਲਿਆਂ ਦੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਭਰਦੇ ਸਨ।
ਮਲਕੀਅਤ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਬੜੇ ਸਾਦ ਮੁਰਾਦੇ ਜਿਹੇ ਬੁਧੀਜੀਵੀ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਹਿਣੀ ਬਹਿਣੀ ਕਿਸੇ ਤੱਪਸਵੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਆਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਾਲੇ ਲਿਬਾਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਮਹਾਤਮਾ ਹੋਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਖ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘਰ ਕਿਸੇ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਲੌਕਿਕ ਜਿਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਧੜੇਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਲੇਪ ਸ਼ੁੱਧ ਸਾਹਿਤਿਕ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਨਿਗਰਾਨ ਜਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਦ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੇੜਿਓਂ ਹੋ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਸਾਹਿਤਿਕ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਿਗਰ ਨ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਂਦੇ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਸਾਹਿਤਿਕ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਬੇਹੱਦ ਸਿਆਸੀ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਧੜੇਬੰਦੀਆਂ//ਗੁੱਟਬੰਦੀਆਂ/ਪਾਰਟੀਬਾਜ਼ੀ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚੰਗੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਕੱਦ ਵਾਲੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਇੰਝ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਫਲਾਣੀ ਪਾਰਟੀ, ਫਲਾਣੇ ਧੜੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਫਲਾਣੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਬੰਦੇ ਹਨ। ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਬੰਦੇ ਬਣ ਕੇ ਵਿਚਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਰੁਝਾਣ ਨੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ 'ਤੇ ਸੁਆਲੀਆ ਫਿਕਰੇ ਹੀ ਲਗਾਏ ਹਨ।
ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਾਹਿਤਿਕ ਕਤਾਰਬੰਦੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ
ਫਿਰ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਇਹ ਧੜੇ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਪੱਖੀ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਜਾਂ ਲੱਗੇ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤੁਰ ਕੇ ਆਰਥਿਕ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਐਵਾਰਡ ਨਹੀਂ ਸਨ ਮਿਲਦੇ ਫਿਰ ਸੱਤਾ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਲੁਕਵੀਆਂ ਪੀਂਘਾਂ ਵੀ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਹਿਤਿਕ ਮਾਨਾਂ-ਸਨਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਰੇਡੀਓ ਟੀਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰਾਂ ਦੇ ਸੱਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਥੁੜੇ ਹੋਏ ਭੁੱਖੇ ਮਰਨ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਰੱਜੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਗੁਦਾਮ ਭਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਹਿਤਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪੋਰੇਟੀ ਸੋਚ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਰੰਗ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਜਿਹੜੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬੜੇ ਵੱਡੇ ਕੱਦਕਾਠ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਊਂ ਨਿਊਂ ਕੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਐਵਾਰਡ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਿਨ ਭੀੜਾਂ ਜੁੜਨ ਲੱਗਿਆਂ। ਸਰਕਾਰ ਦਰਬਾਰੇ ਲਾਈਨਾਂ ਲੱਗਣ ਲੱਗੀਆਂ।
ਰੋਜ਼ਗਾਰਵਾਦੀਆਂ,ਐਵਾਰਡਵਾਦੀਆਂ, ਸਨਮਾਨ ਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਅਹੁਦਾ-ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਮਕਸਦਾਂ ਲਈ ਧੜੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵੀ ਬਦਲਣ ਲੱਗੇ। ਵਿਚਾਰ ਗਿਰਗਿਟ ਵੀ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਪੋਸਟ ਲਿਖੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਕਈ ਜਰੂਰੀ ਮੁੱਦੇ ਉਠਾਏ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਬਣਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿਹੜਾ ਲਾਲਚਾਂ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਉੱਚੇ ਸੁੱਚੇ ਮਾਰਗਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਸ਼ਾਇਦ ਕਲਮਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਧਰਮ ਵੀ ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਵੀ। ਇੱਕ ਝਲਕ ਜਨਾਬ ਮਲਕੀਅਤ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਲਿਖਤ ਵੱਲ ਵੀ।
No comments:
Post a Comment