ਕੋਰੋਨਾ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਕ ਰਹੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਤੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰੀ
ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਸ. ਸ. ਮੀਸ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਕੱਚ ਦੇ ਵਸਤਰ’ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ: ਮੋਮਜਾਮਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਨਰਸ ਨੂੰ ਉਸ ਹੇਠ ਵਿਛਾਏ ਮੋਮਜਾਮੇ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੋਮਜਾਮਾ ਕਿਤੇ ਲਾਸ਼ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਾ ਲੈ ਜਾਣ। ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਫਿਕਰਮੰਦ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਕਿੰਨਾ ਅਣਭਿੱਜ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਘਟਦੀ ਜਾਂਦੀ ਮਾਨਵੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕਮੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ, ਅਸੰਵੇਦਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਪੈਂਡੇ ਤਹਿ ਕਰ ਲਏ ਹਨ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਮਿੱਤਰ ਡਾ.Rawail Singh ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਨਜ਼ਮ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ, ਵਰਗ ਜਾਂ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਲਾਹਣਤਾਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਮੇਰੇ, ਤੁਹਾਡੇ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨਾ ਜ਼ਰਾ:
ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਉਦੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸਾਂ
ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨੱਕ ਤੋਂ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਨਾਲੀ ਉਤਾਰ
ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਉਤੇ ਲਗਾਈ ਸੀ......
ਮੇਰੇ ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਹਰ ਤਰਫ਼ ਹਫੜਾ ਦਫੜੀ ਸੀ
ਹੱਥ ਪੈਰ ਮਾਰ ਰਹੇ ਵਾਰਡ ਬੁਆਏ, ਨਰਸਾਂ, ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਅ.........
ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ
ਸਾਹੋਂ ਸਹਿਕਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ
ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਤੋਂ ਲਾਹ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ
ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਬਚ ਹੀ ਜਾਏ ਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ
ਮੌਤ ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮੈਂ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਬਚਿਆ ਸਾਂ
ਪਤਨੀ ਦੇ ਉੱਖੜੇ ਸਾਹ ਟਿਕ ਰਹੇ ਸਨ
ਪਰ ਨਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਤੇ ਪਏ ਹੋਰ ਮਰੀਜ਼
ਮੇਰੇ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ
‘ਅੱਛਾ ਤੋ ਹਮ ਚਲਤੇ ਹੈਂ’ ਕਹਿੰਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦੇਹਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉੱਠ ਰਹੇ ਸਨ
ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਮਰਿਆ ਨਹੀਂ ਸਾਂ
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਕਿਉਂ
ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ।
ਪੀ ਪੀ ਕਿੱਟ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਧੀ....
ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਲਿਬਾਸ ਵਿਚ ਮੈਂ
ਦੋਵੇਂ ਕੱਫਣ ਦਾ ਸਮਾਨ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਾਂ....
ਉਹਦੇ ਗਲ ਦਾ ਹਾਰ
ਆਕਸੀਜ਼ਨ ਸਿਲੰਡਰ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਦਿਆ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ
ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਕੇ ਹੋਰ ਰੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ
ਪਿਛੋਂ ਵਾਰਡ ਬੁਆਏ ਕੜਕਿਆ-
“ਇਹਨੂੰ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਲੈ ਜਾਓ ਮੈਡਮ
ਪਿਛੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਤਾਰ"
ਉਹ ਸਟ੍ਰੈਚਰ ਧੱਕਦੀ ਬਾਹਰ ਆਈ
ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਨਾਂ ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਰਿਹਾ
ਭਲਾ ਆਹ ਚਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਜਾਣ ਦੇ ਐਨੇ ਪੈਸੇ?
“ਚਲਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸ....
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਲੈ ਜਾ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਨੂੰ
ਜੀਅ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ
ਸਟਰੈਚਰ ਤੋਂ ਉੱਠ ਫੜਾਂ ਗਲਮੇ ਤੋਂ ਇਹ ਬਦਤਮੀਜ਼
ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸੀ...
ਮੇਰੀ ਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਗਣ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ
ਮੈਨੂੰ ਆਖ਼ਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਜੁ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸੀ
ਸਮਸ਼ਾਨ ਦੀ ਚਿਮਨੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਬਹੁਤ ਗਾੜ੍ਹਾ ਸੀ
ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਇਕ ਟੋਕਨ ਫੜਾ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ
ਮੈਂ ਤਦ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸੀ....
ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਵਾਲਿਆ ਨੇ ਲੱਕੜੀ ਦਾ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਮੰਗਿਆ
ਜਿਵੇਂ ਲਾਸ਼ ਉਤਸਵ ਮਨਾ ਰਹੇ।
ਬੇਟੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਗਹਿਣਾ ਮੁੰਦਰੀ ਵੀ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੀ
ਜਦ ਮੇਰੇ ‘ਤੇ ਲੱਕੜਾਂ ਚਿਣ ਰਹੇ ਸਨ...
ਤੇ ਜਦੋਂ ਲਾਂਬੂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਉਦੋਂ ਵੀ
.... ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੀ ਸਾਂ
ਲਪਟਾਂ ਚੋਂ ਝਾਕ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਪੰਡਿਤ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ-
“ਇਹਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਪੂਜਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ...
ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਦਕਸ਼ਣਾ ਦੇਣੀ ਪਏਗੀ
ਮੈਂ ਬੇਟੀ ਵੱਲ ਤੱਕਿਆ...
ਉਸ ਕੋਲ ਉਤਾਰਨ ਲਈ ਤਨ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਹੀ ਬਚੇ ਸਨ
.... ਤੇ ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
No comments:
Post a Comment